Wanneer er vlinders in de tuin vliegen wordt het vaak gelijk een stuk gezelliger. Mooie kleuren die langzaam van bloem naar bloem vliegen. Deze hele mooie insecten zijn daarom ook zeer geschikt om te fotograferen. Maar waar moet je op letten bij vlinders fotograferen? Vlinders zijn erg snel en wanneer ze vliegen is het lastiger om scherp te stellen. Zelfs als ze op een bloem zitten bewegen de vleugels en blijft het scherpstellen erg lastig. Geduld is daarom een schone zaak als het om vlinderfotografie gaat!
Of je vlinders nu in het vroege voorjaar of in de volle zomer gaat fotograferen, je kunt ze in de meeste gevallen wel mooi op de foto krijgen. Toch geeft elk seizoen weer een ander effect aan de foto. Hieronder kun je 9 tips lezen over waar je nog meer op moet letten bij vlinders fotograferen.
Inhoud
Vlinders fotograferen: Ga voorbereid op pad
Voordat je begint met het fotograferen van vlinders zul je je eerst moeten voorbereiden. Zoals bij elk onderwerp is het niet verstandig om zomaar op pad te gaan. Doe vooraf eerst wat onderzoek en je zult zien dat je sneller een goede foto kan schieten. Denk bijvoorbeeld na over wat mooie locaties zijn voor het fotograferen van vlinders en zoek op wat ze echt lekker vinden. Zijn er ook bepaalde tijdstippen waarop je zeker weet dat er vlinders vliegen? Daarnaast scheelt het ook als je weet welke bloemen geliefd zijn bij vlinders. Met deze informatie kun je op zoek gaan naar de juiste locatie. Natuurlijk kun je vlinders niet alleen fotograferen op deze locaties, je kunt ze ook prima langs de weg of langs het water tegenkomen. Maar hoe beter je jezelf hebt voorbereid, hoe mooier je foto’s zullen zijn.
Wanneer je zeker wil zijn dat je vlinders tegenkomt, kun je ook ervoor kiezen om naar een dierentuin of vlindertuin te gaan met vlinders. Is de locatie niet verwarmd? Bezoek het dan vroeg op de dag, dan zijn de vlinders namelijk actiever dan in de avond. Dit heeft er mee te maken dat het overdag warmer is en dat vinden ze prettiger. Door de kou zullen ze weinig bewegen wat wel weer een voordeel is als je nog niet zo snel bent met het vastleggen van de vlinders. Om deze reden kun je er alsnog voor kiezen om ook vroeg in de ochtend en ‘s avonds vlinders te fotograferen. Is het wel verwarmd? Wees dan voorzichtig met je camera, de condens op je lens kan namelijk waterschade veroorzaken. Vaak staan er speciale föhns voor brillen, deze kun je ook voor je camera apparatuur gebruiken.
Weet wanneer de vlinders vliegen
Je zou het misschien niet verwachten maar vlinders hebben zogenaamde vliegtijden waar je als fotograaf rekening mee kan houden. Deze prachtige insecten kom je namelijk niet altijd zomaar tegen, ook vliegt niet elk soort vlinder het gehele jaar door. Als het gaat om de algemene dagvlinders kun je deze al heel vroeg in het jaar tegenkomen. Daardoor kan het zomaar zijn dat je op warme dagen in het voorjaar al verschillende vlinders kunt tegenkomen. Wist je bijvoorbeeld al dat je in februari de citroenvlinder en de dagpauwoog kunt zien? Het is dus zeker de moeite waard om ook met koud weer op zoek te gaan naar verschillende vlindersoorten. Door op die momenten alvast naar buiten te gaan bereid je je goed voor op de mooiste vlinder soorten die in april en mei tevoorschijn komen.
Zoek je echt een specifieke vlinder en wil je deze in de natuur vastleggen? Onderzoek dan van tevoren wanneer ze uit vliegen om teleurstellingen te voorkomen. Hoewel het door weersomstandigheden nog steeds kan zijn dat het eerder of later uitvalt zit je qua timing meestal wel redelijk goed. Uiteraard kun je dan ook regelmatig bij verschillende locaties deze insecten gaan spotten totdat je ze ziet vliegen.
Creatief met vlinders
Vlinders fotograferen kun je perfect combineren met macrofotografie. Doordat een vlinder vaak op een bloem te vinden is, kun je de bloemen als achtergrond gebruiken. Met een macrolens zoom je in en zet je het geheel op de foto. Op deze manier kun je creatief te werk gaan en met kleur en belichting spelen. Probeer de vlinders eens op een nieuwe manier in beeld te krijgen dan hoe je ze normaal gezien zou fotograferen. Fotografeer vanuit verschillende hoeken en kijk hoe je de mooiste fotoresultaten kunt behalen. Springen jouw foto’s eruit wanneer men op vlinderfotografie zoekt?
Voor het fotograferen van vlinders kun je zoals hierboven beschreven het beste een macrolens gebruiken. Dit zijn lenzen die extra veel inzoomen zodat je echt de focus legt op details. Het nadeel hiervan is dat het lastiger wordt om het geheel scherp te krijgen. Vind je macrofotografie erg leuk om te doen en ben je ook geïnteresseerd in bijvoorbeeld bloemenfotografie? Dan is het verstandig om hier wat extra geld in te steken.
Wat voor soort lens heb ik nodig?
Wanneer jij je bezighoudt met het fotograferen van vlinders en andere soorten macrofotografie kun je het beste te werk gaan met een macrolens. Dit werkt namelijk het beste als je close-ups maakt. Daarom is deze lens bijvoorbeeld ook geschikt voor insecten fotograferen en het fotograferen van bloemen. Let er wel op dat deze type lens niet goedkoop is. Denk dus eerst goed na of je hier in wilt investeren of dat je eerst toch beter met een andere lens te werk kunt gaan. Zo kun je bijvoorbeeld ook kiezen voor een zoomlens of een telelens.
Weet je zeker dat je verder wilt met macrofotografie? Dan is het eigenlijk wel een must om een macrolens aan te schaffen. Een voordeel van een macrolens is dat je een lange brandpuntafstand hebt. Zo kun je de lens bijvoorbeeld instellen tussen de 100 en 300mm. Hierdoor kun je verder weg staan en zullen de vlinders ook minder snel van je schrikken. Je voorkomt hiermee dat ze wegvliegen. Wanneer je vaker op pad gaat om vlinders te fotograferen, is het makkelijker om te herkennen hoe verschillende soorten vlinders reageren. Op die manier kom je er dus ook al snel achter of ze wel of niet wegvliegen. Als je dit weet, weet je of je andere lenzen kunt gebruiken om ook van dichtbij prachtige foto’s te maken.
Wanneer je deze tak erg leuk vind kun je het beste een Canon 100mm Macro of een Nikon AF-S 105 micro aanschaffen. Vind je dit te duur? Dan kun je ook een 50mm lens gebruiken en deze omgekeerd op de camera zetten. Hoe je dit precies doet lees je in macrofotografie met een omgekeerde lens. Hoewel je hiermee mooie resultaten kunt krijgen is de kwaliteit uiteraard wel minder. Het voordeel is dat je minder geld hoeft uit te geven.
Vlinders fotograferen: Jaag ze niet weg
Net als bij veel dieren het geval is, kun je vlinders het beste heel voorzichtig benaderen. Jaag ze dus niet weg door heel onrustig te bewegen maar neem afstand en beweeg rustig. Hoewel niet alle vlinders zich laten afleiden door mensen is dit bij sommige types juist wel het geval. Het is aan te raden om de vlinders eerst van veraf op de foto te zetten en langzaam aan steeds iets dichterbij te fotograferen. Zo weet je in ieder geval zeker dat er een paar foto’s tussen zitten die gelukt zijn.
Ben je toch net iets te dichtbij de vlinder gaan 
staan? Loop dan weg van de locatie en observeer of de vlinder een tijdje later toch weer terugvliegt naar dezelfde bloem. De kans is namelijk groot dat ze dezelfde positie aannemen als het moment van wegvliegen. Dit kan helaas wel enige tijd duren.
Let erop dat de vlinders zich niet in jouw schaduw bevinden. Wanneer dit wel zo is gaan ze waarschijnlijk heel snel op zoek naar een warmere plek met meer zon. Er wordt weleens gezegd dat het een goed idee is om felle kleuren aan te trekken en parfum op te doen. Het idee hierachter is dat het de vlinders zou aantrekken. Of dit echt een goed idee is tijdens het fotograferen is natuurlijk de vraag aangezien je juist niet wil dat ze op jou gaan zitten. Om deze reden is het dus beter om kleding aan te trekken met wat minder felle kleuren. Uiteraard kun je wel een kleed neerleggen waar je wil dat de vlinders gaan zitten om een mooie achtergrond te creëren.
Vlinders scherpstellen
Bij vlinders fotograferen is het natuurlijk erg belangrijk dat je de vlinders scherp in beeld krijgt. Als je met je camera te dicht op de vlinder bent, is het vaak lastig om dit voor elkaar te krijgen. Je verliest dan al snel scherpte terwijl dit juist hetgeen is wat je nodig hebt. Wel kun je een gedeelte van de vlinder scherp op de foto zetten door bijvoorbeeld de focus op de vleugels te zetten. De antennes zullen dan onscherp zijn. Om dit voor elkaar te krijgen kun je het beste de camera parallel aan het lijf van de vlinder houden. Kies voor dit effect een diafragma van een minimale F-stop van f/8. Je kunt hierna ook leuk met de focus spelen door de scherpstelling steeds op een andere plek te zetten.
Kun je de ogen van de vlinder heel duidelijk zien? Stel hier dan op scherp. Op deze manier kun je de vlinders namelijk op één van de mooiste manieren vastleggen. Daarnaast zal het grootste gedeelte van het insect dan scherp zijn.
Maak veel foto’s
Schiet veel foto’s achter elkaar zodat je, ondanks de vele bewegingen van de vlinders, toch een aantal goede en vooral scherpe shots er tussen hebt zitten. Hiervoor hoef je niet steeds opnieuw op de fotoknop te drukken. Het is namelijk veel handiger om de camera in continue modus te zetten. Op die manier blijft de camera de hele tijd gefocust op hetgeen wat je wilt fotograferen. Weet je niet precies hoe je dit instelt? Lees dan de gebruiksaanwijzing van je camera goed door of zoek op het internet hoe je dit voor elkaar kunt krijgen. Dit is namelijk per camera verschillend. Hoor je dat jouw lens blijft zoeken naar het juiste punt om scherp te stellen? In dat geval kun je het beste de camera niet op autofocus houden. Handmatig scherpstellen is dan de beste optie.
Stel de sluitertijd goed in bij vlinderfotografie
Vlinders vliegen vaak ontzettend snel van de ene naar de andere bloem. Vaak gaat dit sneller dan je denkt. Ze blijven namelijk maar heel kort echt stil zitten op de bloemen waar zij nectar uithalen. Het hoeft maar een beetje te waaien en ze zijn alweer vertrokken. Om te zorgen dat je de vlinders toch goed in beeld krijgt, is het dus belangrijk om een hoge sluitertijd in te stellen.
In de zomer is er zowel overdag als in de avond vaak al veel licht. Ondanks dat kun je soms toch nog te weinig licht hebben. Door te kiezen voor een lage F-stop open je het diafragma van de lens meer waardoor er gelijk ook meer licht binnen komt. Zo kun je de sluitertijd instelling verhogen naar bijvoorbeeld 1/200-1/250 seconden. Dit is vaak al hoog genoeg en kun je wanneer dit echt nodig is nog iets verlagen om meer scherptediepte te krijgen.
Krijg je de F-stop niet zoals je wilt? Probeer dan een snellere sluitertijd te krijgen door de ISO waarde te verhogen. Hierdoor heb je vaak wel meer kans op ruis in je foto. Krijg je met beide opties niet het resultaat dat je zou willen hebben? Dan kun je altijd nog gebruik maken van een flitser of vullicht. Wanneer je voor deze optie kiest moet je er rekening mee houden dat je door de flits wel snel een donkere achtergrond krijgt. Dit pakt niet altijd gunstig uit voor de foto’s. Bevind de vlinder zich dichterbij de achtergrond? Dan is de kans groter dat je een lichte achtergrond krijgt en de foto wel zal lukken.
Maak gebruik van een reflectiescherm
Door gebruik te maken van een reflectiescherm kun je op een simpele manier een klein beetje licht toevoegen en zal de vlinder ook niet wegvliegen. Dit is dan ook in de meeste gevallen een betere oplossing. Heb je geen zin om steeds het scherm vast te houden en ook niemand die dit voor jou kan doen? Schaf dan gelijk ook een reflectiescherm houder aan. Deze kun je met behulp van dit adapter ook aan je camera statief bevestigen waardoor je zelf lekker kan focussen op het fotograferen van vlinders en toch de juiste belichting binnen krijgt.
Maak gebruik van een statief
Omdat vlinders ontzettend veel bewegen kan een statief een heel handig hulpmiddel zijn. Maar toch is het vaak wat onhandig. Je kunt er voor kiezen om een tussenweg te nemen en een monopod te gebruiken. Dit is een statief met één been die je op de grond kan plaatsen of ergens tegen aan kan laten leunen. Wanneer je een statief gebruikt moet je waarschijnlijk de kop van het statief losdraaien zodat je de camera vrijer kunt bewegen.
Door van tevoren jouw camera op een statief te zetten, kun je op het moment dat het nodig is snel reageren en de vlinders vastleggen. Om soepele bewegingen te maken kun je het beste gebruikmaken van een statief met een balhoofd. Dit beweegt namelijk makkelijker dan een drieweg statiefkop. Daarnaast wordt het scherpstellen op deze manier makkelijker.
Gebruik je bij het fotograferen van vlinders een macrolens? Dan is het verstandig om te werk te gaan met een statief en een monopod juist thuis te laten. Het scheelt namelijk heel wat gewicht dat je anders steeds moet tillen. Daarnaast werk je van een grotere afstand met een grote zoom waardoor een kleine beweging al een onscherpe foto kan veroorzaken. Een goed statief om hiervoor aan te schaffen is de is de Manfrotto befree live. Deze is wat duurder dan andere statieven maar heeft alle voordelen die we hierboven hebben beschreven. Nadat je aan dit systeem gewend bent wil je niet anders meer dan hier mee werken.
Compositie vlinders fotograferen
Als je aan vlinders fotograferen denkt, denk je waarschijnlijk aan dichtbij fotograferen. Toch kan het ook heel mooi zijn om een overzichtsfoto te maken van de omgeving. Zo breng je niet alleen de vlinder, maar ook hun leefgebied in beeld. Wanneer er heel veel vlinders bij elkaar zijn, is het zeker de moeite waard om te kijken of je meerdere insecten tegelijk kunt vastleggen. Let hierbij vooral op kleurencombinaties en lijnen. Misschien gaat er wel net een gele vlinder op een bloem zitten met een minder opvallende kleur waardoor het geheel mooi aansluit. Probeer met de kleuren te spelen zodat je echt prachtige fotoresultaten krijgt.
De kleur van de vlinder heeft effect op wat voor achtergrond je moet kiezen. Zo is het bijvoorbeeld niet mooi om een felle achtergrond te pakken terwijl je een donkere vlinder op de foto zet. Andersom kan het juist wel een heel mooi effect geven, de vlinder kan dan echt uit je foto springen waardoor het alle aandacht trekt. Let er op dat de vlinders geen beschadigde vleugels hebben.
Waar komt het licht vandaan?
Wanneer je te werk gaat met compositie is het ook belangrijk om te letten op waar het licht vandaan komt. Heb je de mogelijkheid om een compositie te maken waarbij zonlicht op de voorkant van de vlinder valt? Houd dan de histogram goed in de gaten om overbelichting te voorkomen. Valt het licht van de zijkant op de vlinder? Dan heb je kans dat de schaduw teveel zichtbaar wordt. Maak je een foto met tegenlicht? Dan is het risico op lensflare veel groter. Tegelijkertijd kan het tegenlicht er ook voor zorgen dat de haartjes van het vlinderlijfje worden opgelicht. Dit kan een mooi effect aan jouw foto geven. Veel punten die jouw foto van de vlinder kunnen maken en breken. Maar door hier extra aandacht aan te geven kun je het grootste deel van de problemen al voorkomen.
