Meteoren fotograferen is niet altijd even makkelijk. Vaak is het bewolkt of zie je geen één verschijnen. Maar op een aantal momenten in het jaar hoor je weer dat er een meteorenregen aan zit te komen. Dit zijn de momenten dat je bijna elke minuut wel meerdere meteoren in de lucht voorbij ziet zweven. Maar hoe leg je een meteorenregen vast en waar moet je bij het fotograferen op letten? Je leest het allemaal in dit artikel.
Inhoud
Wat zijn meteoren?
Meteoren is ruimtepuin dat in de atmosfeer verbrand. Zodra het naar de aarde valt verbrand het vuil. En zodra dit wat langer duurt kan het zijn dat er een lichtspoor in de lucht achterblijft. Het kan zelfs voorkomen dat het tot aan de grond in brand staat. Mocht de meteoor op de grond overblijven, dan wordt dit een meteoriet genoemd. Deze kunnen het landschap ernstig beschadigen en kunnen ook ontzettend groot zijn. Ze vallen niet alleen op de aarde, maar ook op andere planeten in het zonnestelsel. Zo kun je als je naar de maan kijkt ook een paar van de gevolgen van een meteoor zien. Als je goed kijkt zie je namelijk wat kraters die zowel groot als klein zijn. Zeker als je kijkt met een telescoop kan dit interessant zijn. En ook voor het fotograferen kan dit een leuk onderwerp zijn om vast te leggen.
De meteoren vallen het gehele jaar door op aarde. Maar in bepaalde periodes van het jaar heb je meer kans om dit effect in de lucht te zien. Deze periodes staan bekend om de meteorenregen. In totaal zijn er negen in het jaar. Al deze zijn genoemd naar het sterrenbeeld waar deze vandaan lijken te komen. We noemen ze hieronder even op met het maand waarin je deze ongeveer kunt verwachten. De exacte datum verschilt per jaar dus die kun je beter per jaar even opzoeken om de juiste gegevens er voor te krijgen.
- Quadrantis (begin januari);
- Lyrids (eind april);
- Eta Aquaridis (begin mei);
- Perseid (half augustus, misschien wel de meest bekende);
- Draconis (begin oktober);
- Orionidis (eind oktober);
- Geminiden (half december);
- Ursidis (eind december);
Meteorenregen fotografen
Het fotograferen van een meteorenregen is eigenlijk nooit hetzelfde. Je hebt namelijk te maken met weersomstandigheden en op basis daarvan zul je wat aanpassingen moeten doen. Daarnaast heb je natuurlijk ook te maken met kleine en grote meteoren. Over het algemeen zijn de meeste meteoren vrij klein. Hierdoor duurt het spoor wat je ziet slechts enkele seconde en zul je er dus bij het fotograferen ook snel bij moeten zijn. Doordat dit het geval is kun je niet op het moment dat je een meteoor ziet de foto maken. Je zult echt van te voren de sluiter open moeten zetten om dan op deze manier hetgeen vast te leggen. Hoe dit precies te werk gaat leggen we uiteraard later in dit artikel verder uit. Eerst gaan we kijken naar de apparatuur die je hiervoor nodig hebt.
Meteoren fotograferen: de apparatuur
Zodra jij een camera in huis hebt, is het mogelijk om foto’s te maken van meteoren. Maar om het geheel een stuk makkelijker te maken en mooie foto’s te maken heb je wel iets meer nodig dan dit. Denk hier bijvoorbeeld aan een statief om zo met lange sluitertijden foto’s te kunnen maken. Daarnaast kun je een afstandsbediening gebruiken om de bewegingsonscherpte te voorkomen. Met een groothoeklens of een fisheye lens kun je het beste fotograferen. Hiermee heb je het grootste deel van de lucht in beeld en heb je dus ook de grootste kans dat je één of meerdere meteoren vastlegt. Doe je dit met een lange sluitertijd? Dan zal er een ware meteorenregen ontstaan.
Naast de camera, statief en lenzen heb je ook wat accessoires nodig. Iets waar je extra op moet letten is de batterij van de camera. Deze is door de koudere temperaturen in de nacht vaak sneller leeg. Neem er dus voor de zekerheid iets meer mee zodat je niet voor teleurstellingen komt te staan. Stop deze in je zak zodat hij goed warm blijft en dus ook gewoon vol blijft. Daarnaast heb je uiteraard een geheugenkaartje nodig en is een schoonmaakdoekje voor de lens ook geen overbodige luxe. Deze wil nog wel eens beslaan afhankelijk van het weer waarin je fotografeert.
Een intervalmeter
Mocht je het echt goed willen aanpakken kun je ook een intervalmeter kopen. Soms zit dit ook al in de camera en kun je hier gebruik van maken. Met een intervalmeter kun je precies instellen hoe vaak en hoe lang de camera een foto moet maken. Op deze manier kun je ook een timelapse maken en ook dat kan met nachtfotografie in combinatie met een meteorenregen ontzettend mooi worden. Het is dus niet iets wat je per se nodig hebt, maar wel erg handig is om te hebben.
Camera instellingen meteorenregen
Het fotograferen van meteoren gaat qua instellingen eigenlijk precies hetzelfde als bij sterren fotograferen. Mocht je deze instellingen nog nooit eerder gebruikt hebben leggen we hieronder even de belangrijkste waardes uit zodat jij ook de meteorenregen kunt vastleggen.
De sluitertijd
In de meeste gevallen wil je voorkomen dat de beweging van de sterren in de foto zichtbaar wordt. Je zult dus gebruik moeten maken van een snelle sluitertijd om dit te voorkomen. Om te bepalen wat de maximale belichtingstijd is kun je gebruikmaken van de 500 regel. Dit is de volgende berekening:
Belichting=500/(CF*BPA)
Het ziet er erg lastig uit, maar we zullen het uitleggen. Belichting is de maximale belichtingstijd die je kunt gebruiken voordat de sterren achterblijven. CF is de cropfactor van je lens. Dit is bij Canon APS-C 1,6. Bij Nikon APS-C, 1.5 en voor full frame gewoon 1. De BPA staat voor de brandpuntafstand van je lens in mm. Als voorbeeld:
Je fotografeert met een Canon Aps-C camera 35mm. De berekening ziet er dan als volgt uit: 500/(35*1.6). Eerst vermenigvuldig je de 35*1.6. Dit maakt 56. Daarna wordt de berekening 500/56 wat uitkomt op 8,9 seconde. Dus zodra je onder de 8 seconde blijft zit je in deze situatie altijd goed. Mocht je meer over de 500 regel willen weten en hoe je dit kunt berekenen kun je het artikel over de 500 regel lezen.
Door langere sluitertijden te gebruiken kun je wel meer meteoren vastleggen maar zal tegelijkertijd ook de beweging van de sterren in de foto zichtbaar zijn. Hier zul je dus mee moeten spelen om het gewenste resultaat te krijgen. Zo kan het soms beter zijn om een lager of hoger brandpuntsafstand te gebruiken om zo meer of minder meteorenregen vast te leggen.
ISO en Diafragma
Voor de ISO kunnen we het simpel houden: hoe lager, hoe beter. Vaak is het alleen niet mogelijk om deze heel laag te houden waardoor je al snel een ISO boven de 800 hebt. De nieuwere modellen camera’s kunnen dit meestal nog wel aan maar je zult wel snel merken dat er veel ruis in een foto zichtbaar wordt.
Het diafragma zet je zo groot mogelijk, een zo klein mogelijk F-getal dus. Let hier wel op dat jouw lens dan geen chromatische aberratie vertoont. Bij sommige lenzen is dit bij een onscherpe scherptediepte nogal het geval. In dit geval is het beter om je F-getal ietsje hoger te zetten en je ISO wat te verhogen. Hiermee krijg je namelijk mooiere foto’s. In de nabewerking kun je in beide gevallen nog wel veel doen. Maar met chromatische aberratie wordt het al snel een stuk lastiger om dit te bewerken. Vandaar dat je dit beter kunt voorkomen dan genezen.
Zet de beeldstabilisatie uit
Op veel lenzen zie je de optie om stabilisatie aan en uit te zetten. Aangezien we bij het fotograferen van meteoren meestal gebruikmaken van een statief is het bij gebruik hiervan verstandig om deze uit te zetten. Ondanks dat er geen beweging in de camera is doet de camera wel zijn best om het beeld te stabiliseren totdat je deze functie uitzet. De ene camera zal hier wat meer last van hebben dan de andere. Dus kijk even of je er echt last van hebt en zet het anders voor de zekerheid gewoon uit.
Camera scherpstellen
Doordat de lucht bijna helemaal zwart is en de camera niet wil scherpstellen op kleine sterren of op de maan, is de autofocus geen goede optie. Je kunt het beste handmatig scherpstellen door de lens op Manual focus te zetten. Daarna kun je in de live weergave inzoomen om zo handmatig alles zo scherp mogelijk in beeld te krijgen. Mocht dit niet lukken kun je ook de ouderwetse manier gebruiken. Hiervoor zet je een keukenzeef voor je lens en ga je op zoek naar een starburst effect. Hierop kun je dan ook scherpstellen om alsnog een scherp beeld te krijgen.
Alleen de lucht vastleggen
Wil je alleen de lucht fotograferen? Dan kun je het beste een fisheye lens hiervoor gebruiken. Hiermee kun je de gehele lucht in één foto vastleggen. Ontzettend mooi om te doen en het levert vaak ook mooie afbeeldingen op. Doordat je nu veel meer in beeld hebt, heb je ook meer kans om een meteoor op de foto vast te leggen. Het enige nadeel is natuurlijk wel dat je dan een fisheye lens moet hebben. En deze zijn over het algemeen best wel duur.
Fotografeer in een donkere omgeving
Zoals eerder al gezegd zijn de meeste meteoren erg klein. Ze laten daarom ook maar een klein lichtspoor achter. En wanneer je in een lichte omgeving aan het fotograferen bent kan het zomaar zijn dat het bijna niet meer opvalt. Je kunt voor het fotograferen van meteoren het beste een donkere omgeving opzoeken. Denk hier bijvoorbeeld aan het platteland, de zee of een bosgebied met een open plek in het midden. Hoe donkerder de omgeving is, hoe mooier de lichtflitsen in beeld zichtbaar zullen zijn.
Om niet alleen de meteoren op de foto te hebben kan het leuk zijn om de omgeving ook vast te leggen. Zeker als je in een mooi natuurgebied bent kan het zeker de moeite waard zijn om deze hieraan toe te voegen. Maar ook een gebouw, boom of gewoon jezelf kun je aan de foto toevoegen. Wanneer je een groothoeklens gebruikt is de kans groot dat je al een deel van de voorgrond meeneemt. Door het nog wat lager te plaatsen zal dit nog meer aanwezig zijn.
Om zowel de sterren als het geheel mooi op de foto te krijgen zul je meerdere foto’s moeten nemen. De meteorenregen leg je vast met de sluitertijd die je al eerder bepaald had. Voor de omgeving gebruik je een langere sluitertijd zodat ook deze opgelicht wordt. Door deze in de nabewerking samen te voegen heb je een prachtige foto waar het landschap gewoon zichtbaar is. Hierin kun je ook gebruikmaken van een zaklamp om met snelle bewegingen de omgeving op te lichten. Dit is wel een wat lastigere optie maar zeker de moeite waard om uit te proberen.
Meteoor of toch een vliegtuig of satelliet?
Denk je een meteoor op de foto te hebben genomen kom je er thuis achter dat het een vliegtuig of satelliet is. Dat zou natuurlijk ontzettend zonde zijn: zeker als je er ook nog heel veel tijd in hebt gestopt. Om dit te voorkomen zul je goed moeten kijken. Zo is het spoor van een vliegtuig vaak niet continue. Je ziet op de foto een reeks stippen waar de rode en groene kleuren van de lichten op zichtbaar zijn. Je ziet dus niet, zoals bij een meteoor wel het geval is, een lange witte lijn.
Een satelliet is over het algemeen veel hoger dan een vliegtuig. Hierdoor is deze ook veel minder sterk aanwezig. Deze laten vaak maar een klein spoor achter. Het grootste verschil tussen al deze is dat een meteoor een stuk sneller gaat. Hierdoor is het veel sneller ook uit beeld en de lijn dus ook een stuk langer. Mocht je meerdere beelden achter elkaar maken zul je dezelfde lijn dus ook niet in elke foto terugzien. Dit is bij een satelliet, vliegtuig of ISS wel het geval. Zo kun je dus alle lijnen uit elkaar houden en er achter komen wat wat is.
Conclusie
Hoewel je het op het eerste oog misschien niet had verwacht, moet je toch op ontzettend veel letten bij het fotograferen van meteoren. Om deze reden is het ook niet aan te raden om dit op een normale dag te doen. Wacht op het moment dat ze een meteorenregen verwachten en ga dan op pad. Zo weet je in ieder geval dat je een mooie foto kunt vastleggen. Het is en blijft altijd afwachten wat het weer doet. Het moet wel helder weer zijn en natuurlijk niet te bewolkt. Maar zodra het helder weer is kun je met de bovenstaande tips zeker weten dit fenomeen vastleggen.
