Een bloedmaan, supermaan, zonsverduistering of gewoon een mooie maan fotograferen. Elk seizoen van het jaar heb je wel een mooi moment om in de avond een foto te schieten van de maan. En je zou denken dat dit erg makkelijk moet zijn. Het is namelijk het helderste object aan de hemel en tegelijkertijd ook het dichtstbijzijnde hemellichaam op aarde. Maar zodra je het probeert zul je merken dat het toch een stuk lastiger is dan je dacht. Een wazige foto, overbelicht of bewogen is meer de standaard dan de uitzondering. Hoe kunnen we dit oplossen en het fotograferen van de maan goed laten verlopen? In dit artikel leggen we alles uit over dit mooie onderwerp zodat ook jij dit op een simpele manier kunt vastleggen.
Inhoud
Camera apparatuur voor maanfotografie
Voor het fotograferen van de maan wordt altijd verwacht dat je een dure camera nodig hebt met hele dure lenzen. En hoewel dit in zekere zin wel gaat helpen is het niet noodzakelijk. Je kunt gewoon met een standaard camera en lens hele mooie foto’s maken. Hieronder beschrijven we wat uitgebreider wat voor camera, lens en accessoires handig zijn om te hebben.
Camera
Met betrekking tot een camera is eigenlijk elke DSLR en spiegelloze camera geschikt. Wel is het belangrijk dat je zelf het diafragma, sluitertijd en ISO kunt aanpassen. Uiteraard is een duurdere camera wel beter dan een goedkope. Dit komt voornamelijk doordat deze betere kwaliteit foto’s kunnen schieten en beter om kunnen gaan met licht. Toch is het beter om geld te investeren in een lens dan een camera en kun je dus ook met een standaard camera goede foto’s maken.
Lens
Het grootste nadeel van de maan fotograferen is dat de maan op de camera vaak kleiner lijkt dan hoe jij het met jouw eigen ogen ziet. Hierdoor is een lens die groter is dan 50mm het beste wat je kunt kiezen. Hoe hoger dit getal zal zijn, hoe beter je de maan kunt vastleggen. Meestal wordt een telelens van 200mm of 300mm aangeraden aangezien deze erg goede resultaten geeft. Mocht je het hele beeld willen vullen met de maan dan kun je nog een grotere telezoom lens gebruiken of de lenzen met elkaar verlengen. Dit kun je onder andere doen door een extender aan te schaffen en deze tussen jouw camera en lens te zetten.
Vaak is een 200mm telelens wel wat duurder. Gelukkig zijn er ook nog wat goedkopere alternatieven die hierbij kunnen helpen. Hieronder hebben we een klein overzicht van lenzen die hiervoor geschikt zijn. Daarnaast kun je uiteraard ook de Canon lenzen en Nikon lenzen artikelen lezen. Hier beschrijven we uitgebreid welke lenzen aan te raden zijn voor elke tak van fotografie.
Goed stevig statief
Doordat je met grotere lenzen of zelfs telescopen werkt is het erg belangrijk dat je een goed statief aanschaft. Goedkopere statieven zijn erg gevoelig voor trillingen die vanuit aanraking of wind kunnen veroorzaakt worden. Maar aangezien je vaak gebruikmaakt van langere sluitertijden kan elke beweging jouw foto beïnvloeden. Een goed statief staat stevig op zijn poten en komt niet zomaar in beweging. Door hier ook nog gewicht onder te zetten zal het nog steviger staan en krijg je gelijk ook betere foto’s. We raden aan om een Manfrotto statief aan te schaffen. Dit is een goed merk voor statieven waar je mee kunt werken. Je moet er iets meer voor uitgeven dan een goedkoper model, maar dan heb je er wel jaren profijt van aangezien deze bijna niet stuk te krijgen zijn.
Naast het statief is een afstandsbediening of een kabel waar je de foto mee kunt maken ook geen overbodige luxe. Hiermee hoef je de camera niet aan te raken om een foto te maken maar kun je gewoon door op de knop te drukken fotograferen. Je kunt ook de camera instellen om een foto na 3 of 10 seconde te maken. Op deze manier heb je geen afstandsbediening nodig maar heb je geen last van bewegingen door het maken van een foto.
De camera instellingen voor maan fotograferen
Nu je de uitrusting in huis hebt is het tijd om de foto te maken. Maar voordat je naar buiten gaat is het nog wel goed om jouw camera en instellingen goed door te nemen. Het kan in de nacht erg koud zijn waardoor het beter is om dit vooraf zoveel mogelijk te doen in plaats van achteraf. Uiteraard zul je op locatie nog wel even de instellingen moeten finetunen voor het beste resultaat. Alle camera’s zijn namelijk anders, zelfs als ze precies hetzelfde type zijn.
Voor het fotograferen van de maan kun je het beste gebruikmaken van de Manuele stand zodat je zelf alle instellingen kunt instellen. Mocht je dit niet fijn vinden kun je ook de Diafragmaprioriteit stand gebruiken, oftewel de AV of A stand. Doordat de maan erg licht is zal de camera in de war zijn en de belichtingsinstellingen zullen dan ook ver afwijken. Vandaar dat de Manuele stand ook de beste oplossing is. Mocht je met diafragmaprioriteit werken kun je de belichtingscompensatie gebruiken om de camera toch juist in te stellen. Afhankelijk van het tijdstip zullen de instellingen op elk moment anders zijn. Hieronder leggen we de basis uit waar je rekening mee kunt houden.
Diafragma
Voor het fotograferen van de maan is een diafragma tussen F8 en F16 afhankelijk van jouw lens en camera de beste oplossing. Dit heeft ook alles te maken met de sweetspot van de lens. Vaak wordt F11 aangeraden aangezien deze meestal het beste resultaat geeft qua scherpte. Toch loont het wel om deze instelling nog te wijzigen om te kijken of het een beter resultaat oplevert.
Sluitertijd
Met de sluitertijd heb je te maken met verschillende instellingen. Je moet de maan namelijk in de foto bevriezen en dat gaat er soms net even wat anders aan toe dan andere keren. Toch zit er wel een vuistregel aan vast waar je je aan kunt houden. De maan draait met ongeveer 2290 mijl per uur boven de aarde. Dit is ontzettend snel maar doordat we er ver van af zijn hoeven we gelukkig niet zo snel te fotograferen. Om bewegingsonscherpte te voorkomen raden we 1/100e tot 1/125e van een seconde aan. Zo voorkom je dat de afbeelding onscherp wordt en krijg je het beste resultaat. Zeker bij grote telezoomlenzen is een sluitertijd rond deze instellingen erg belangrijk.
Mocht je een kleinere lens gebruiken kun je nog wel wat lager gaan om de foto wat op te lichten indien dit nodig is. Dit is natuurlijk geheel afhankelijk van het tijdstip de lichtsituatie waarin jij de foto maakt.
 Looney 11 regel
Om de juiste instellingen te kiezen kun je gebruik maken van de looney 11 regel. Dit houd in dat wanneer je de camera instelt op F11 met een ISO van 100 dat je een sluitertijd van 1/100e van een seconde hebt. Met een ISO van 200 en een diafragma van F11 maak je gebruik van een sluitertijd van 1/200e. Zo krijg je altijd de juiste belichting en weet je ook zeker dat je het moment vast kunt leggen. Uiteraard ligt dit wel geheel aan de lens die je gebruikt en de omgeving waarin je fotografeert. Maar je hebt in ieder geval een basis waar je op kunt bouwen zodat je vanuit daar de laatste finishing touch kunt instellen.
Scherpstellen op de maan
Het scherpstellen op de maan zou op zich niet moeilijk moeten zijn. Het onderwerp is heel groot, licht en je kunt het met jouw eigen ogen ook makkelijk zien. Toch is dit met de camera iets lastiger dan je in het eerste opzicht zou denken. Dit heeft voornamelijk te maken met de autofocus van de camera. Wanneer je probeert scherp te stellen zal de camera het wel proberen maar meestal gaat dit niet lukken.
Dit komt doordat er niet genoeg contrast aanwezig is waardoor de camera geen onderdeel in de foto kan vinden om op scherp te stellen. Je kunt het beste dus eerst proberen om automatisch scherp te stellen en daarna verder te gaan in de handmatige stand. Vergeet niet om eerst je lens op handmatig scherpstellen te zetten.
Doe je dit niet dan zal de camera alsnog proberen het beeld scherp te krijgen wanneer je de foto wilt maken. Daarnaast kan het schadelijk zijn voor sommige lenzen om in de automatische stand toch aan de scherpstelknop van de lens te draaien. Nadat je de lens op handmatig hebt staan kun je de lens draaien totdat de maan volledig scherp in beeld is.
Met de meeste camera’s heb je de mogelijkheid om in de live view het beeld te bekijken. Zo kun je het wat groter zien of het beeld scherp is of niet. Het zou namelijk erg zonde zijn als je thuis op je computer hier pas achter komt. Door gebruik te maken van de live view heb je hier dus wat voordeel in. In de live view heb je bij sommige camera’s ook de mogelijkheid om in te zoomen. Door zoveel mogelijk in te zoomen op de maan kun je het beeld optimaal scherp krijgen. Een handige tool dus die zeker bij de duurdere camera’s aanwezig is.
Bracketing
Wanneer je een camera op een statief hebt staan is het mogelijk om gebruik te maken van bracketing. Mogelijk dat je dit wel kent van het fotograferen van landschappen. Hier wordt het namelijk ook wel regelmatig gebruikt. Door dit toe te passen gebruik je meerdere opnames om een goede foto te krijgen. Het werkt als het ware hetzelfde als HDR foto’s maar gaat dan voornamelijk om de belichting. Je kunt het vergelijken met een donkere kamer waar een gloeilamp in staat. De gloeilamp heeft overbelicht weinig details maar wanneer je deze onderbelicht fotografeert zul je veel meer details zien. Zo werkt het ook bij het fotograferen van de maan. Deze bestaat uit donkere en lichte delen.
Door verschillende foto’s te schieten in meerdere belichtingen en deze te combineren krijg je een nog mooiere foto. Het enige is wel dat je met een snelle sluitertijd moet werken doordat de maan beweegt. Wanneer de foto’s hetzelfde zijn kunnen deze het beste gecombineerd worden. Kijk in je handleiding hoe je dit kunt doen. Met een nabewerkingssoftware kun je deze foto’s combineren tot één geheel. In een later artikel leggen we meer over dit onderwerp uit.
Maan fotograferen met een smartphone
Het moment dat de maan het grootste lijkt is maar een kort moment op de dag. En dan moet je juist op dit moment een camera bij je hebben. Je pakt snel je smartphone om de foto te maken om er daarna achter te komen dat meer dan de helft van de foto’s mislukt is. Herkenbaar? Het fotograferen in de nacht is met een smartphone erg lastig. Ze leveren vaak slechte kwaliteit in situaties met weinig licht en geven veel digitale ruis. Toch kun je door de instellingen een beetje te wijzigen wel een mooi resultaat krijgen.
Je zet de camera tegen een muur aan en maakt bijvoorbeeld een foto als dat mogelijk is met een langere sluitertijd. Mocht dit niet lukken kun je het beste zoveel mogelijk uitzoomen en alsnog scherpstellen op de maan en de foto maken. Doe dit een paar keer en hopen dat er iets moois tussen zit. Zo kun je ondanks dat jouw camera thuis ligt alsnog mooie foto’s maken van de maan.
Conclusie
Of je nu één keer per jaar of meerdere keren de maan wilt fotograferen, met deze tips en tools kun je dat in ieder geval op de mooiste manier doen. Het kost enige tijd om de instellingen juist te krijgen maar de procedure die daarna volgt is redelijk simpel. Toch is het noodzakelijk om deze stappen te doorlopen om het beste resultaat te krijgen en niet tegen de vele problemen aan te lopen. Een goed belichte foto blijft altijd de basis waar je op verder kunt bouwen. We hopen dan ook dat je met deze tips de mooie maan foto’s kunt schieten die je wel eens voorbij ziet komen.
